Υπέρτατος νόμος η σωτηρία του λαού

Είναι κοινό μυστικό ότι οι στόχοι των Μνημονίων αναφορικά με το χρέος δε βγαίνουν.
Στο Μνημόνιο 1 ήθελαν να μας πείσουν ότι το χρέος θα έχει καταστεί βιώσιμο γύρω στα τέλη του 2011. Στο Μνημόνιο 2 μετέθεσαν τη “σωτηρία” για το 2013. Τώρα προβλέπουν ότι τα δεινά θα τελειώσουν περί το 2015.
Το θέμα δεν είναι ότι οι προβλέψεις της τρόικας και των εγχώριων τοποτηρητών της πέφτουν συστηματικά έξω (λόγω ανικανότητας, λόγω υπερβολικής προσήλωσης στη νεοφιλελεύθερη δεισιδαιμονία κλπ).
Το θέμα είναι ότι, πίσω από τους διακηρυγμένους στόχους, η πραγματική ατζέντα των Μνημονίων συνίσταται στη βίαιη αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ του Κεφαλαίου, μέσω της συμπίεσης της αμοιβής της Εργασίας, τόσο με τη μορφή της μείωσης των μισθών, όσο και μέσα από τη διάλυση του Κοινωνικού Κράτους.
Πιο συγκεκριμένα, η ουσία των μνημονιακών πολιτικών έγκειται στη λεγόμενη “εσωτερική υποτίμηση” (συμπίεση μισθών κατά 40%, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, ισοπέδωση ασφαλιστικών καλύψεων και κοινωνικών παροχών κλπ), με παράλληλη λεηλασία των παραγωγικών υποδομών της χώρας. Πίσω από τις...πολιτικές των Μνημονίων βρίσκεται τελικά η απεγνωσμένη προσπάθεια του Κεφαλαίου να ξεπεράσει τη δικιά του κρίση, μετατρέποντάς την σε κρίση της Κοινωνίας και ωθώντας μεγάλα τμήματα του πληθυσμού σε καθεστώς νέας δουλοπαροικίας.

Δυόμιση χρόνια μνημονιακών πολιτικών απέτυχαν να καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό δημόσιο χρέος, ακριβώς επειδή η βιωσιμότητα του χρέους δεν ήταν εξαρχής ο πραγματικός στόχος. Στόχος δεν ήταν να αποτραπεί δήθεν η χρεοκοπία (ή μάλλον η στάση πληρωμών, γιατί στην πραγματικότητα τα Κράτη δε χρεοκοπούν).
Η ελληνική στάση πληρωμών έχει συμβεί και επισήμως ήδη από τον καιρό του περιβόητου PSI+, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ακριβώς ως “συντεταγμένη χρεοκοπία” (orderly default). Επί δύο σχεδόν χρόνια προσπαθούσαν να μας πείσουν πως πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να μη συμβεί “πιστωτικό γεγονός” και πυροδοτηθούν τα CDS.
Κατόπιν μας είπαν ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα προκειμένου να επιτύχει το PSI+, το οποίο αποτελούσε ακριβώς “πιστωτικό γεγονός” και με την υιοθέτησή του πυροδότησε τα φοβερά και τρομερά CDS, χωρίς ωστόσο να συμβούν οι βιβλικές καταστροφές με τις οποίες τρομοκρατούσαν τον κόσμο.

Βέβαια, όπως οι μεσαιωνικοί καλόγεροι βάφτιζαν το κρέας ψάρι, έτσι και η “επιλεκτική χρεοκοπία” βαφτίζεται υποκριτικά “διάσωση”. Διάσωση τίνος όμως; Όχι της Ελλάδας πάντως, που για 5η συνεχόμενη χρονιά αιμορραγεί στο φαύλο κύκλο της ύφεσης. Και σίγουρα όχι της ελληνικής κοινωνίας, που βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην εξαθλίωση.
Η ουσία –όπως και ο διάβολος– κρύβεται πολλές φορές στις λεπτομέρειες. Αυτό που τρομάζει τους τροϊκανούς και τις περιβόητες αγορές, δεν είναι γενικώς και αορίστως το φάσμα της ελληνικής χρεοκοπίας.
Αυτή ήδη έχει επισήμως συμβεί μία φορά, ενώ η δεύτερη είναι απλά θέμα χρόνου. Σήμερα, που η αποτυχία του PSI+ δε γίνεται πλέον να κουκουλωθεί, συζητιέται όλο και πιο ανοιχτά η προοπτική ενός νέου “κουρέματος” για το ελληνικό χρέος, μιας νέας “συντεταγμένης χρεοκοπίας” του ελληνικού Δημοσίου, πάντοτε όμως συμφωνία με τους πιστωτές –και φυσικά με τους όρους των πιστωτών.

Αυτό που στέλνει ρίγη ανατριχίλας στους τροϊκανούς και στις αγορές είναι το ενδεχόμενο να ασκήσει η Ελλάδα τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός ανεξάρτητου Κράτους και να κηρύξει μονομερή στάση πληρωμών (sovereign default), ανατρέποντας άρδην τους όρους του παιχνιδιού. Άλλη διέξοδος από τον εφιάλτη των Μνημονίων δεν υπάρχει. Άλλο ανάχωμα απέναντι στην προοπτική της νέας δουλοπαροικίας δε μπορεί να σταθεί.
Πρόκειται ασφαλώς για μέτρο έκτακτης ανάγκης, αλλά υπάρχει σήμερα κανείς που να πιστεύει ότι η ελληνική κοινωνία δε βρίσκεται ακριβώς σε κατάσταση έκτατης ανάγκης; (Ας μην αρχίσουμε εδώ τις βυζαντινολογίες περί “απεχθούς χρέους” ή περί διαγραφής του χρέους. Το θέμα δεν είναι να προσφύγεις σε κάποια δικαστήρια για να κηρύξεις το χρέος απεχθές, ούτε να κάνεις μια δήλωση ότι το διαγράφεις. Το θέμα είναι απλούστατα να διακόψεις την εξυπηρέτησή του. Τα υπόλοιπα είναι εκ του περισσού –ή και εκ του Περισσού).

Εννοείται βέβαια ότι, για να συμβεί κάτι τέτοιο, απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις: Απαιτείται πρώτα απ’ όλα μια Κυβέρνηση ικανή και διατεθειμένη να τραβήξει το σκοινί. Η μοναδική τέτοια Κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι η “Κυβέρνηση της Αριστεράς”, με την οποία ως σύνθημα ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε να παίρνει 27% –και πιθανότατα θα ήταν τελείως διαφορετικό το εκλογικό αποτέλεσμα, αν είχαν ακουστεί με σαφήνεια και είχαν γίνει κτήμα του Λαού αυτές οι τρεις μαγικές λέξεις: μονομερής στάση πληρωμών. (Σημείωση: Μια Κυβέρνηση που θα πείθει για την ετοιμότητά της να κηρύξει μονομερή στάση πληρωμών, το πιθανότερο είναι να μη χρειαστεί καν να φτάσει μέχρις εκεί. Αλλά θα πρέπει να είναι σε κάθε περίπτωση σαφές ότι, αν παραστεί ανάγκη, η Κυβέρνηση αυτή είναι απολύτως αποφασισμένη να τραβήξει το σκοινί μέχρι τέλους.)

Απαιτεί επίσης τη σαφή καταγγελία των δανειακών συμβάσεων που συνοδεύουν τα Μνημόνια 1 και 2. Καταγγελία των Μνημονίων χωρίς καταγγελία των δανειακών συμβάσεων δε νοείται, εκτός πια αν θέλουμε κι εμείς να μιμηθούμε το βολικό παράδειγμα των μεσαιωνικών καλόγερων. Ας έχουμε όμως υπόψη μας ότι τέτοια καλογερίστικα τερτίπια δεν πιάνουν στο σκληρό κόσμο των διεθνοποιημένων χρηματοπιστωτικών αγορών. Το εκλογικό σώμα του Ιουνίου το καταλάβαινε αυτό, κι έτσι δεν πείστηκε από την, έξοχη κατά τα άλλα, προεκλογική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ.

Με την καταγγελία των δανειακών συμβάσεων, η χώρα παύει να είναι τοξικοεξαρτημένη από την “επόμενη δόση” και πετάει το μπαλάκι στους τροϊκανούς. Σε αυτή την περίπτωση όμως απαιτείται ο άμεσος μηδενισμός του πρωτογενούς ελλείμματος. Το Κράτος για ένα διάστημα θα ξοδεύει ακριβώς όσα εισπράττει. (Η τυχόν πίστωση που μπορεί να αντλήσει το Κράτος από βραχυπρόθεσμο εσωτερικό δανεισμό δεν αλλάζει τη γενική εικόνα).
Ο στόχος του μηδενικού πρωτογενούς ελλείμματος είναι άμεσα εφικτός. Τα εργαλεία υπάρχουν, αρκεί κάποιος να θέλει να τα χρησιμοποιήσει. Άλλωστε, με βάση τα επίσημα στοιχεία, το πρωτογενές έλλειμμα δεν υπερβαίνει πλέον το 3% του προϋπολογισμού, ενώ κάποιες εκτιμήσεις μιλούν ακόμα και για πρωτογενές πλεόνασμα –αν και, όπως ξέρουμε, αυτό επετεύχθη μέσα από σκληρά ταξικές πολιτικές.
Εννοείται βέβαια ότι, για να κρατηθεί στο στόχο του μηδενικού ελλείμματος, η Κυβέρνηση της Αριστεράς θα πάρει μέτρα που προϋποθέτουν εξίσου σκληρές ταξικές πολιτικές. Μόνο που από δω και πέρα η ταξική μεροληψία θα δουλεύει αντίστροφα. Γιατί, όπως λέει κι ένα λατινικό απόφθεγμα που άρεσε πολύ στους μακρινούς προγόνους μας, τους γιακωβίνους: Salus populi suprema lex esto. Τουτέστιν, υπέρτατος νόμος η ευημερία του λαού! (Όλο και κάτι θα ξέρει ο Ζίζεκ, που τον τελευταίο καιρό μνημονεύει συχνά-πυκνά στους γιακωβίνους.)

Το θέμα όμως είναι ότι αυτή τη στιγμή έχουμε μια Κυβέρνηση που κάθε άλλο παρά διατεθειμένη είναι να κηρύξει μονομερή στάση πληρωμών. Αντίθετα, έχουμε μια Κυβέρνηση που, με το πρόσχημα της εξυπηρέτησης του χρέους, έχει κηρύξει στάση πληρωμών απέναντι στους πολίτες, ενώ παράλληλα επιδίδεται σε αγώνα δρόμου να εκποιήσει με σκανδαλώδεις διαδικασίες οτιδήποτε μπορεί να εκποιηθεί. Υπό αυτές τις συνθήκες τι μπορεί σήμερα να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από το να καλεί το λαό σε κινητοποιήσεις και να διαμαρτύρεται ως αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή;

Πρώτα απ’ όλα μπορεί να κάνει, έστω και καθυστερημένα, αυτό που θα έπρεπε να έχει κάνει πριν τις 17 Ιουνίου: Να βγει και να μιλήσει όχι γενικά κι αόριστα για μια Κυβέρνηση της Αριστεράς, αλλά για μια Κυβέρνηση της Αριστεράς που δε θα διστάσει να χρησιμοποιήσει το όπλο που λέγεται μονομερής στάση πληρωμών, με ό,τι αυτή συνεπάγεται.
Εκτός πια κι αν πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα αυτό είναι αρκετά κλικ πιο δεξιά από οικονομολόγους όπως ο Γ. Βαρουφάκης. Καλό είναι όμως να έχουμε υπόψη μας ότι ο κόσμος που έστειλε τον ΣΥΡΙΖΑ στο 17% και κατόπιν στο 27%, αυτή τη στιγμή περιμένει από μας να δώσουμε στην οργή του προοπτική και βηματισμό.
Με άλλα λόγια, περιμένει από μας λύσεις. Όχι εύκολες λύσεις, οπωσδήποτε όμως λύσεις. Αν, αντί γι’ αυτό, εμείς καταλήξουμε να δίνουμε μάχες οπισθοφυλακών, τότε ο κόσμος είτε θα το βάλει κάτω, είτε θα στραφεί “αλλού”.

Από κει και πέρα, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να βγαίνει συνεχώς και να δηλώνει πειστικά και με επιμονή πως δεν αποδέχεται τη νομιμότητα των σκανδαλωδών εκποιήσεων δημόσιας περιουσίας και ότι όποιος αετονύχης “επενδυτής” επωφελήθηκε, ή σκέφτεται να επωφεληθεί από το φαγοπότι, απλούστατα θα χάσει τα λεφτά του μέχρι τελευταίας δεκάρας. Με απολύτως σύννομο τρόπο, εννοείται. Ταυτόχρονα, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να καταστήσει απολύτως σαφές ότι θα αναζητηθούν ευθύνες (ποινικές βεβαίως) από όλους εκείνους που με οποιοδήποτε τρόπο εμπλέκονται σε συμβάσεις επιζήμιες για τα συμφέροντα του Λαού, με πρώτες και καλύτερες τις δανειακές συμβάσεις που συνοδεύουν τα Μνημόνια 1 και 2.

Υ.Γ.: Όσο περνάει ο καιρός κι η κοινωνία βουλιάζει στην εξαθλίωση, ακούμε όλο και συχνότερα τη γνωστή επωδό για το “τέλος της μεταπολίτευσης”, πίσω απ’ την οποία μετά βίας κρύβεται η νοσταλγία για τα παλιά καλά χρόνια του Παπάγου, της ΕΡΕ και (γιατί όχι;) ακόμα και της “εθνοσωτηρίου”. Όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος. Απέναντι σε αυτή την επωδό, η δική μας Αριστερά δε θα δώσει μάχες οπισθοφυλακής.
Ούτε τα “νέα τζάκια” του Α. Παπανδρέου έχει κανένα λόγο να χρεωθεί, ούτε τα “εξαπτέρυγα” του εξαμβλωματικού σημιτικού εκσυγχρονισμού.
Απέναντι στην επωδό περί “τέλους της μεταπολίτευσης”, η δική μας Αριστερά οφείλει να βγει επιθετικά, προτάσσοντας την ανάγκη μιας Νέας Μεταπολίτευσης. Δεν πρόκειται για νεφελώδες ρητορικό σχήμα. Πρόκειται για μια απολύτως συγκεκριμένη πολιτική και συνταγματική διαδικασία, η οποία μάλιστα συνέβη δύο φορές στην Ελλάδα του 20ου αιώνα.
Η πρώτη Μεταπολίτευση συνδέεται με την ανακήρυξη της Α’ Ελληνικής Δημοκρατίας το 1923, αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η δεύτερη –και κοντινότερη σε μας– Μεταπολίτευση συνδέεται με την ανακήρυξη της Β’ Ελληνικής Δημοκρατίας το 1974, αμέσως μετά την κυπριακή τραγωδία και την κατάρρευση του καθεστώτος των συνταγματαρχών.
Αξίζει εδώ να θυμίσουμε, έστω και παρενθετικά, ότι η Α’ Ελληνική Δημοκρατία έστησε τους ιδεολογικούς προγόνους του κ. Σαμαρά στο Γουδί, ενώ η Β’ Ελληνική Δημοκρατία έκλεισε τους ιδεολογικούς προγόνους των μισών και πλέον στελεχών του στον Κορυδαλλό.
Η τρίτη Μεταπολίτευση είναι ανάγκη να συμβεί άμεσα, και κατά προτίμηση προτού ολοκληρωθεί η καταστροφή της χώρας.
Όσο το φάσμα της νέας δουλοπαροικίας θα πλανάται πάνω από τη χώρα μας και το Λαό μας, τόσο πιο επίκαιρη θα γίνεται η πολεμική ιαχή των γιακωβίνων προγόνων μας: Salus populi suprema lex esto. Πόσο μάλλον που σήμερα δε μιλάμε καν για την ευημερία, αλλά κυριολεκτικά για την ίδια την επιβίωση του Λαού μας. Αυτός είναι ο δικός μας υπέρτατος νόμος, και μόνο μέσα σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο αποκτά το πλήρες περιεχόμενό της η φράση ότι «θα τους ταράξουμε στη νομιμότητα».

Σπύρος Σκαμνέλος
Μέλος ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Άρτας